Nie wiemy dokładnie, kiedy powstały piwnice. Pewne jest, że w połowie XIX wieku, kiedy w Zderazie było ponad 600 mieszkańców w 94 domach, w jednym pokoju mieszkało zwykle kilka rodzin. Dlatego prawdopodobnie mieszkańcy uciekali się do zamieszkiwania piwnic wokół których budowali różne schrony i budynki gospodarcze. Później budowali (nad lub obok nich) darniowe lub drewniane chaty, które z czasem przebudowali do obecnego kształtu. Zdaniem niektórych mogły zostać wyciosane w czasie wojny trzydziestoletniej jako schronienie dla upraw i mienia przed wojskiem, a dopiero później część z nich wykorzystano jako mieszkania. Przed wydaniem patentu tolerancji (w 1781 r.) można było je wykorzystywać do tajnych ceremonii i spotkań ludności niekatolickiej, która była stosunkowo silnie reprezentowana w naszym regionie.
Zgodnie z miejscową legendą, dom nr 39 ma dużą piwnicę, w której pośrodku znajduje się kolumna i wyrzeźbione wokół niej siedzenia. Mówi się, że Adamici (radykalna część Husitów) tańczyli wokół tej kolumny. Tak nazywano Helwetów (patrz: Teréza Nováková, powieść “Dzieci czystego żywego”). Piwnica ta została zasypana w latach pięćdziesiątych XX wieku. Niektóre piwnice służyły jako warsztaty. Pod numerem 45 znajduje się kuźnia z wyrzeźbionym paleniskiem z piaskowca (datowana na 1821 r.). Pracował w niej kowal Leopold Svoboda. Pod numerem 87 znajduje się piwnica z trzema pomieszczeniami, w tym jednym z oknami. Jedna piwnica została wykuta piętro niżej. Pod nr 32, tuż przy wejściu do piwnicy, można zobaczyć wgłębienia na kolumny i belki z suszarni owoców. Nr 88 ma 3 piwnice, w tym jedną z oknami. Ściana jednego pomieszczenia domu jest wykuta w piaskowcu.
Piwnica pod numerem 99 jest teraz ponownie wykorzystywana jako pomieszczenie rekreacyjne domku letniskowego. W niektórych piwnicach wyrzeźbiono różne półki, wnęki, siedzenia, otwory, wgłębienia na belki i deski. Nad wejściami widać miejsca dla belek schronów. Posiadają okrągłe otwory wentylacyjne pośrodku lub w rogu o średnicy 20-30 cm. Piwnice pod nr 37 i 107 zostały wykute dopiero w połowie XX wieku.
Niektóre piwnice są datowane głównie na drugą połowę XIX wieku. Nie wiadomo dokładnie, ile piwnic zasypano lub wysadzono. Do dnia dzisiejszego zachowało się 27 z pierwotnych około 50 piwnic, z których cztery są ogólnodostępne, pozostałe są własnością prywatną. Niektóre piwnice są częścią nieruchomości, inne znajdują się na otwartej przestrzeni. Służą głównie do przechowywania owoców i warzyw.
